Od stycznia br. mamy obowiązek segregacji odpadów tekstylnych. Zniszczone ubrania, stare buty, zużyte torebki, paski, pościele itp. muszą trafić do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Zmiany są podyktowane przepisami unijnymi, będącymi częścią planu osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 roku. Unia Europejska zakłada zmniejszenie ilość odpadów tekstylnych, wydłużenie cyklu życia tekstyliów i zwiększenie recyklingu tego typu odpadów.
Jesteśmy odpowiedzialni za stan naszego środowiska. Niestety często jesteśmy nieświadomi jak nasze zwykłe, codzienne wybory na nie wpływają. Bezrefleksyjnie zapełniamy swoje szafy kolejnymi ciuchami, nie myśląc o tym z czego, i jak te ubrania powstały, ani co się z nimi stanie jak się ich pozbędziemy.
Na dzień dzisiejszy dane prezentujące informacje o przemyśle tekstylnym, odpadach tekstylnych i ich recyklingu są alarmujące. Aby wpłynąć na wyobraźnie mieszkańców, przeanalizowaliśmy dostępne dane dotyczące tekstyliów i prezentujemy je w tym artykule.
Przemysł tekstylny
W procesie produkcji odzieży i innych produktów tekstylnych zużywa się ogromne ilości wody, szczególnie podczas uprawy roślin takich jak bawełna, które wymagają intensywnego nawadniania. Dodatkowo, w trakcie produkcji, barwienia i wykańczania tkanin, używa się wielu chemikaliów, które mogą zanieczyszczać wody gruntowe i powierzchniowe.
Zgodnie z informacjami prezentowanymi przez Europejski Obszar Gospodarczy i Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego w 2015 r. przemysł tekstylny zużył 79 miliardów m3 wody!
Przyjmuje się, że do produkcji jednego T-shirtu wykorzystuje się 2700 litrów wody. Jest to tyle ile jeden człowiek wypija w ciągu 2,5 roku.
Ilość zużywanej wody jest uderzająca i podkreśla ogromny wpływ tej branży na zasoby wodne naszej planety. Co więcej, warto zauważyć, że woda używana w tym procesie nie tylko zużywa cenne zasoby, ale często jest także zanieczyszczana przez chemikalia wykorzystywane w procesach barwienia, wybielania czy impregnowania tkanin. Nawet codzienne czynności, takie jak pranie ubrań nie jest obojętne dla środowiska. Do mórz i oceanów trafia rocznie 0,5 miliona ton mikrowłókien uwalnianych w trakcie prania syntetyków.
Produkcja odzieży nie zostaje bez wpływu na atmosferę. Jest źródłem 10% ogółu emisji gazów cieplarnianych na świecie. To więcej niż emisje z przelotów i żeglugi łącznie.
Dane dotyczące konsumpcji też są niepokojące, w 2000 r. wyprodukowano 58 milionów ton włókien tekstylnych, w 2010 – 109 mln ton i przyjmuje się, że w 2030 r. będzie to 145 milionów ton, czyli niemal trzy razy więcej niż na początku tysiąclecia. Przeciętny Europejczyk kupuje rocznie 26 kg ubrań, czyli 18,5 mln ton ubrań jest kupowanych w samej Europie.
Odpady tekstylne
W 2019 r. w Europie wygenerowano 5,2 milionów ton odpadów odzieży i odpadów obuwniczych, co odpowiada około 11 kg odpadów na osobę rocznie w Europie.
W PSZOK-ach na terenie Związku Gmin Zagłębia Miedziowego selektywnie zebrano 46,144 tony odpadów tekstylnych. Co w przeliczeniu oznacza około 0,6 kg zużytej odzieży na mieszkańca ZGZM. Dane te byłyby pozytywne, jednak wynikają one z braku segregacji odpadów tekstylnych, które trafiały do czarnego pojemnika na odpady zmieszane.
Przyjmuje się, że aż 78% odpadów tekstylnych nie jest zbierana selektywnie, tylko wyrzucana do odpadów zmieszanych. To oznacza, że trafiają do spalenia lub składowania.
Natomiast pozytywny jest fakt, że mieszkańcy pozbywali się niepotrzebnych ubrań w pojemnikach Polskiego Czerwonego Krzyża, w celu ich ponownego wykorzystania. Z pojemników PCK na terenie Związku Gmin Zagłębia Miedziowego w 2023 r. odebrano 102,5 tony odzieży, z czego 73 tony trafiły do ponownego użycia, 8 ton zostało poddanych recyklingowi – wykonano z nich czyściwo bawełniane, a 21,5 tony wykorzystano jako paliwo do wytworzenia energii.
Niestety, zagospodarowanie odpadów tekstylnych wciąż stanowi duże wyzwanie, ponieważ tylko niewielka część zużytej odzieży i innych materiałów tekstylnych trafia do recyklingu. Zgodnie z danymi Parlamentu Europejskiego tylko 1% odzieży poddaje się recyklingowi na nowe ubrania, a aż 87% tekstyliów jest składowana lub spalana.
Przedstawione powyżej dane są zatrważające i zmuszają do działania w kierunku ograniczenia wpływu, zarówno przemysłu tekstylnego, jak i zagospodarowania odpadów tekstylnych, na środowisko naturalne.
Jak mawiają: „Zmiany należy zacząć od siebie”. Dlatego sprawmy, aby nasze zakupy były przemyślane. Przede wszystkim ograniczmy kupowanie nowych ubrań, jeśli nie są nam potrzebne lub częściej decydujmy się na kupno odzieży z drugiej ręki. Nie kupujmy „ciuchów” od producentów „fast fashion”, czyli modnych, tanich ubrań, słabej jakości. Wybierajmy odzież dobrej jakości, wykonaną z jednorodnego materiału, a przede wszystkim SEGREGUJMY TEKSTYLIA!
Segregacja tekstyliów jest kluczowa dla skutecznego recyklingu! Umożliwia oddzielenie różnych rodzajów materiałów i zapewnia ich odpowiednie przetworzenie. Dzięki segregacji, odzież i inne tekstylia mogą być rozdzielane na grupy, takie jak bawełna, wełna, poliester czy materiały mieszane, co ułatwia ich dalszą obróbkę i recykling.
W skrócie, segregacja tekstyliów to fundament efektywnego recyklingu, który pomaga oszczędzać zasoby, chronić środowisko i zmniejszać ilość odpadów.
